Enkelsteens muur isoleren

Steeds meer mensen kiezen ervoor om hun woning te verduurzamen en te isoleren met natuurlijke, biobased materialen. Vooral bij oudere huizen met enkelsteens muren is isolatie een must om energie te besparen en het wooncomfort te verhogen. In dit artikel lees je alles over het isoleren van een enkelsteens muur met biobased isolatiematerialen zoals houtvezel, cellulose, stro, hennep, vlas en schapenwol. We bespreken de voordelen, de verschillende isolatiemethodes en geven praktische tips voor wie zelf aan de slag wil.

Waarom je enkelsteens muur isoleren met biobased materialen?

Enkelsteens buitenmuren bestaan uit één laag bakstenen. Er is dus geen spouw aanwezig is. Enkelsteense muren werden veel toegepast in oudere woningen van voor 1920. Zo'n muur isoleert van nature slecht: warmte gaat snel verloren en vocht kan gemakkelijk binnendringen. Dit leidt tot een hoge energierekening, een minder aangenaam binnenklimaat en soms zelfs vochtproblemen en schimmel. Door de muur te isoleren met biobased materialen sla je meerdere vliegen in één klap:

• Je bespaart flink op je energierekening en stookkosten
• Je verhoogt het comfort door een stabielere binnentemperatuur en minder tocht
• Biobased isolatie is damp-open en reguleert op natuurlijke wijze het vocht in huis
• Natuurlijke materialen dempen geluid voor een betere akoestiek
• Biobased isolatie is milieuvriendelijk en draagt bij aan een gezond leefklimaat

Biobased isolatiematerialen zoals houtvezel, cellulose, stro, hennep, vlas en schapenwol hebben een uitstekend isolerend vermogen, vergelijkbaar met traditionele isolatie zoals glas- en steenwol. Maar ze bieden extra voordelen op het vlak van vochtregulering, geluidsdemping en duurzaamheid. Bovendien zijn ze prettig om mee te werken en veroorzaken ze geen jeuk of irritatie.

Isoleren aan de buitenkant of binnenkant?

Bij het isoleren van een enkelsteens muur heb je twee opties: isoleren aan de buitenzijde of aan de binnenzijde van de muur. Welke methode het meest geschikt is, hangt af van jouw specifieke situatie en wensen.

Buitengevelisolatie

Isoleren aan de buitenkant heeft als voordeel dat je de muur rondom kunt inpakken zonder koudebruggen. Zo creëer je een ononderbroken isolatieschil en benut je de thermische massa van de muur. Bijkomend voordeel is dat je geen binnenruimte verliest.Buitengevelisolatie wordt meestal uitgevoerd door een gespecialiseerde aannemer. Hij brengt de isolatieplaten aan en werkt deze af met bijvoorbeeld steenstrips, crepi, hout of leien. Populaire biobased materialen voor buitengevelisolatie zijn houtvezelplaten en hennepkalkblokken.Nadelen van buitengevelisolatie zijn de hogere kosten en de vereiste bouwvergunning. Ook is deze methode minder geschikt voor rijwoningen, omdat je met de buren moet afstemmen.

Binnengevelisolatie

De meest toegepaste methode is isoleren aan de binnenzijde met een voorzetwand. Hierbij breng je een houten of metalen regelwerk aan op enige afstand van de muur. De ruimte ertussen vul je op met het isolatiemateriaal, waarna je de constructie afwerkt met beplating en eventueel een extra dampremmende laag. Voordelen van binnengevelisolatie zijn de lagere kosten en de mogelijkheid om de klus zelf uit te voeren. Je kunt de isolatie in fases aanbrengen, kamer per kamer. Nadelen zijn het ruimteverlies van zo'n 14 cm en de kans op koudebruggen bij de aansluitingen. Voor binnengevelisolatie zijn vooral flexibele, dampdoorlatende isolatiematerialen geschikt zoals houtvezel, hennep, vlas en schapenwol.

Stappenplan: enkelsteens muur isoleren met biobased materialen

Wil je zelf je enkelsteens muur isoleren aan de binnenzijde met natuurlijke materialen? Volg dan dit stappenplan:

• Maak de muur goed toegankelijk en schoon. Verwijder eventueel behang, gipsstucwerk of verf.
• Los eventuele vochtproblemen op. En hydrofobeer of impregneer de enkelsteensmuur aan de buitenzijde met een dampopen middel. Liefst ecologisch.
• Breng op de muur kalkstuc aan om het uit te vlakken en eventueel vocht te reguleren.
• Plaats eerst houten regelwerk op de vloer en het plafond minimaal 1 centimeter van de muur en schroef hieraan het verticale regelwerk ook minimaal een centimeter van de muur, hart-op-hart 60 cm. Zet de regels vast met schroeven.
• Indien je isolatiedekens of platen gebruikt (bij inblaasisolatie sla je deze stap over): Snij de isolatiedekens of -platen op maat en plaats ze strak tussen het regelwerk. Vul de ruimte goed op voor een optimale isolatiewaarde. Werk van beneden naar boven.
• Breng een klimaatfolie aan over het isolatiemateriaal heen. Niet de banen goed op elkaar aan en plak ze af, voor een luchtdichte afwerking.
• Plaats de beplating, bijvoorbeeld gipsplaten of OSB. Werk naden en schroefgaten af met voegmiddel en kant-en-klare plamuur.
• Schilder, behang of stucwerk de afgewerkte voorzetwand naar wens.
• Zorg bij het isoleren voor een goede ventilatie in de ruimte en draag beschermende kleding. Laat elektra en leidingwerk altijd door een vakman aanpassen.

Wat kost het om een enkelsteens muur te isoleren met biobased materialen?

De kosten voor het isoleren van een enkelsteens muur aan de binnenzijde met biobased materialen variëren tussen de €60,- en €100,- per vierkante meter, inclusief materiaal en arbeid. Doe je het zelf, dan bespaar je op de arbeidskosten.De prijs hangt verder af van het specifieke isolatiemateriaal. Schapenwol en inblaasbare cellulose zijn bijvoorbeeld duurder dan houtvezel en hennep. Houd ook rekening met de afwerking van de voorzetwand, zoals gipsplaten, OSB of leem.

Hoeveel centimeter isolatie is nodig voor een enkelsteens muur?

Voor het goed isoleren van een ongeïsoleerde enkelsteens muur is een isolatiedikte van minimaal 10-15 cm aan te raden. Dit komt overeen met een Rd-waarde van 3,0 tot 3,5. Wil je nog meer comfort en energiebesparing, ga dan voor 15-20 cm isolatie (Rd 4,0 tot 6,0). Houd er rekening mee dat biobased materialen een iets lagere isolatiewaarde hebben dan traditionele isolatiematerialen. Voor eenzelfde Rd-waarde heb je dus een dikkere laag nodig. Daar staat tegenover dat de damp-openheid en warmtebuffering van natuurlijke materialen ook bijdragen aan een comfortabel binnenklimaat.

Kan ik subsidie krijgen voor het isoleren met biobased materialen?

Ja, er is een landelijke ISDE-subsidie beschikbaar voor het isoleren van je woning met natuurlijke materialen zoals houtvezel, hennep, vlas en cellulose. De subsidie bedraagt €8,- per vierkante meter en komt bovenop het standaard subsidiebedrag van €30,- per vierkante meter voor gevelisolatie.Om voor de subsidie in aanmerking te komen moet de Rd-waarde van de isolatie minimaal 3,5 zijn. Ook geldt een minimale dikte van het isolatiemateriaal, afhankelijk van het type. Kijk voor de precieze voorwaarden op rvo.nl. Sommige gemeenten en provincies bieden aanvullende subsidies voor isolatie. Check het aanbod in jouw regio op energiesubsidiewijzer.nl.

Extra bonus biobased isolatie Boven op de bestaande ISDE-subsidie krijg je sinds 1 januari 2024 ook een bonus voor het gebruik van biobased isolatie. Dit is een “extraatje” per m2 bovenop de normale subsidie:

€ 5 - dakisolatie
€ 2 - vloerisolatie
€ 6 - gevelisolatie
€ 1 - bodemisolatie
€ 1,5 - spouwmuurisolatie
€ 1,5 - zolder- of vlieringvloerisolatie

Kan ik een enkelsteens muur ook isoleren met natuurlijke materialen als stro en leem?

Jazeker, ook strobalen en leem zijn zeer geschikt om een enkelsteens muur mee te isoleren. Stro heeft een hoge isolatiewaarde en is een vochtbuffer. Leem reguleert de luchtvochtigheid en heeft een warmte-accumulerend effect.Beide materialen worden vaak toegepast in ecologische nieuwbouw en renovatie, in combinatie met een houten draagconstructie. Voor het isoleren van een bestaande enkelsteens muur zijn strobalen minder praktisch, vanwege de dikte. Maar je kunt wel een dunne leemlaag aanbrengen als afwerking van je voorzetwand, in plaats van gipsplaten. Dit draagt bij aan een gezond binnenklimaat.

Conclusie

Het isoleren van een enkelsteens muur met biobased materialen is een duurzame en comfortabele keuze. Of je nu kiest voor houtvezel, hennep, vlas of schapenwol: natuurlijke isolatie heeft vele voordelen op het gebied van energiebesparing, vochtregulering, geluiddemping en milieuvriendelijkheid. Zowel aan de buiten- als binnenzijde van de muur zijn er mogelijkheden om met biobased materialen te isoleren. Binnengevelisolatie met een voorzetwand is voor veel mensen de meest praktische en betaalbare oplossing. Met een stappenplan en de juiste materialen kun je dit ook prima zelf uitvoeren. Laat je verder informeren door een ervaren adviseur of aannemer. Zij kunnen de isolatiewaarde en dampweerstand van de constructie berekenen en een plan op maat maken. Zo weet je zeker dat je met de juiste dikte en materialen isoleert voor een optimaal resultaat. Informeer ook naar de subsidiemogelijkheden voor isoleren met natuurlijke materialen.

Ga biobased isoleren

Doe de huisscan hieronder. In 2 minuten zet jij een stap naar een beter geïsoleerd huis.