Houtvezelisolatie

30 mei 2023

Houtvezelisolatie is een relatief nieuw type isolatiemateriaal dat steeds populairder wordt vanwege de duurzaamheid en milieuvriendelijkheid. Houtvezelisolatie heeft een goede thermische isolatiewaarde en goede geluidsisolerende eigenschappen waaronder zijn massa. Daarnaast heeft houtvezelisolatie van nature een vochtregulerende werking. Het kan vocht opnemen en weer afgeven aan de omgeving, waardoor het binnenklimaat in huis aangenamer wordt.

Houtvezelisolatie heeft een hoge warmteopslagcapaciteit, dit zorgt ervoor dat het in de zomer de warmte lang buitenhoudt. Daarnaast is houtvezelisolatie: dampopen, eenvoudig te verwerken en niet schadelijk voor de gezondheid.

Het wordt gemaakt van natuurlijke houtvezels en kan worden gebruikt voor zowel dakisolatie, vloerisolatie als muurisolatie.

Houtvezelisolatie in van nature brandvertragend en kan in combinatie met andere materialen zoals leemstuc voldoen aan de hoogste brandveiligheidsnormen.

In dit artikel bespreken we wat houtvezelisolatie is, de voordelen ervan en waarom het een duurzame optie is.

houtvezelisolatie toegepast in een schuindak

Hoe wordt houtvezelisolatie gemaakt?

Houtvezelisolatie wordt gemaakt uit reststromen van houtzagerijen. De ecologische houtvezels komen van PEFC en FSC-gecertificeerd nagroeibaar naaldhout van dennen en sparren uit duurzame bosbouw onder andere uit het Duitse Zwarte Woud.

Productieproces houtvezelisolatie

Houtvezelisolatie wordt gemaakt van reststromen van onbehandelde sparren, sparrenchips en spaanders die in de fabriek worden behandeld met stoom van 160 °C en vervolgens onder druk worden gezet om houtvezels te krijgen. Het houtpulp dat zo ontstaat wordt vervolgens gemengd met een natuurlijk bindmiddel, waterafstotende stof en brandvertragende additieven. Daarna worden de vezels samengeperst en gedroogd in de oven. Vervolgens worden de platen op maat gemaakt. Het restmateriaal wordt weer hergebruikt in het productieproces.

Houtvezelisolatie en houtvezelisolatie wordt onder andere geproduceerd door Pavatex, Gutex, Steico en Hunton. Dit doen de bedrijven met PEFC en FSC-gecertificeerd hout.

In de film hieronder is het productieproces van Pavatex houtvezelisolatie te zien.

Houtvezelisolatie voordelen

natuurlijk materiaal
hout afkomstig uit duurzaam beheerde bossen in Duitsland, Frankrijk en Noorwegen
CO2 positief door plantaardige CO2 opname
houdt hitte tot wel 3x langer buiten in de zomer dan glaswol en PIR
Goede isolatiewaarde (0,036 - 0,045 W/mK)
draagt bij aan een optimaal wooncomfort doordat het vocht opneemt, dampopen is en geluidisolerend werkt
makkelijk te klemmen tussen dak- en vloerbalken
Goede geluidsisolatie
makkelijk te verwerken
verschillende merken en typen te kopen op de Nederlandse markt

Houtvezelisolatie nadelen

Bij een aantal varianten worden textielvezels en ammonium polyfosfaat toegevoegd als brandbescherming en schimmelwerend middel
Als bindmiddel wordt bij de flexibele houtvezelmatten polyolefine (kunststof) gebruikt
Er komt veel stof vrij bij het verwerken en plaatsen, met name boven je hoofd in vloeren vraagt dit om het dragen van een bril en mondkapje

Natuurlijk materiaal afkomstig uit duurzaam beheerde Europese bossen

Houtvezelisolatie wordt gemaakt van restromen houtsnippers uit houtzagerijen in Europa. Het hout dat hier wordt verzaagd is afkomstig van naaldbomen uit duurzaam beheerde bossen in onder andere het Zwarte Woud en Noorwegen. Duurzaam beheerde bossen betekent dat er geen kaalslag is in de bossen. Het bos wordt selectief uitgedund. Er wordt rekening gehouden met de flora en fauna van bossen, met de bodem en de waterhuishouding. In een duurzaam beheerd bos blijft de koolstofopslag in het bos behouden en blijft de biodiversiteit in stand.

CO2 positief

Doordat deze plantaardige isolatiematerialen groeien als boom doordat ze CO2 uit de lucht omzetten in groei van biomassa en zuurstof. Houtvezelisolatie fungeert zo als koolstofput, wat betekent dat het koolstofdioxide uit de atmosfeer absorbeert en opslaat. Dit maakt het een uitstekende keuze voor diegenen die hun ecologische voetafdruk willen verkleinen en willen bijdragen aan de strijd tegen klimaatverandering.

De CO2-opname tijdens het natuurlijke groeiproces is vele malen hoger dan de CO2-uitstoot van het verzagen en transporteren. Glaswol wordt ook van een natuurlijk materiaal gemaakt. Van zand wordt glas gemaakt en van glas wordt glaswol gemaakt. Alleen zijn er hoge temperaturen nodig om er 'suikerspinnen' van glas van te maken wat uiteindelijk glaswol isolatie wordt.

Houtvezelisolatie houdt hitte tot wel 3x langer buiten dan glaswol

Een groot voordeel van houtvezelisolatie ten opzichte van glaswol is dat het tot wel 3x langer hitte buitenhoudt in de zomer. Bij een dikte van 14 centimeter houdt het tot wel 10 uur lang de warmte buiten. Waar dit bij glaswol maar 3 uur is. Dit maakt het een goed alternatief voor glaswol in het dak. Het dak is namelijk de plek waar je de meeste warmte verliest maar ook waar de meeste hitte binnenkomt in je huis.

Winterwarm en zomerkoel

Houtvezelisolatie heeft een hoge thermische massa, waardoor het in staat is warmte op te slaan en langzaam weer af te geven. Dit kan helpen om je huis warm te houden, zelfs als de buitentemperatuur daalt, waardoor er minder behoefte is aan extra verwarming.

Houtvezelisolatie is ook goed in de hitte buiten houden in de zomer, met een faseverschuiving van 10 uur bij een dikte van 14 cm. Dit komt onder andere door zijn thermische massa en zijn warmteopslagcapaciteit.

In de video hieronder is een proefopstelling gemaakt met warmtelampen waarbij het warmteverloop in onder andere houtvezelisolatie wordt vergeleken met polystyreen en steenwol isolatie. Zo is vanaf minuut 1:45 goed te zien dat houtvezelisolatie inderdaad goed is in hitte buiten houden in de zomer vergeleken met de andere isolatiematerialen.

Houtvezelisolatie draagt bij aan een optimaal wooncomfort

De holle cellenstructuur in houtvezelisolatie heeft vele voordelen. Zo zorgen deze natuurlijke 'luchtkamers' dat onder andere warmte wordt vastgehouden en dat vocht kan worden opgeslagen en getransporteerd. De cellen doen nog precies waarvoor ze diende in de boom: het transporteren van vocht door de boom.

Dankzij de natuurlijke cellenstructuur is houtvezelisolatie dampopen en heeft het een vochtregulerend werking. Het neemt vocht op en staat het weer af als de lucht droger is. Zo draagt het bij aan een stabielere luchtvochtigheid.

Voorkomen van schimmel- en meeldauwgroei

De vochtregulatie en het ademende karakter van houtvezelisolatie werken samen om de groei van schimmel en meeldauw in je huis effectief te voorkomen. Dit helpt de blootstelling van je gezin aan schadelijke schimmels en bacteriën te verminderen, waardoor er een veilig en gezond binnenklimaat ontstaat.

Verbeterde luchtkwaliteit binnenshuis

Houtvezelisolatie kan ook helpen om de luchtkwaliteit binnenshuis te verbeteren. De natuurlijke samenstelling van de isolatiepanelen en matten kan vluchtige organische stoffen (VOC's) uit andere materialen in je huis absorberen, waardoor de hoeveelheid schadelijke chemicaliën die jouw ademhaling kunnen aantasten, wordt verminderd. Bovendien is houtvezelisolatie ademend, waardoor vocht uit de binnenmuren kan ontsnappen en het risico op schimmelgroei wordt verminderd.

Bovendien is houtvezelisolatie een uitstekende keuze voor mensen die last hebben van allergieën of ademhalingsproblemen, omdat het geen synthetische materialen of schadelijke chemicaliën bevat die deze aandoeningen kunnen verergeren.

Temperatuurregeling

Houtvezelisolatie zorgt niet alleen voor een uitstekende isolatie, maar helpt ook bij het reguleren van de temperatuur in je huis door warmte efficiënt op te nemen en weer af te geven. Dit betekent dat het kan helpen een constante binnentemperatuur te behouden, wat je geld kan besparen en je kan helpen om je comfortabeler te voelen bij extreme temperaturen, of het nu warm of koud is.

Akoestische voordelen van houtvezelisolatie

Geluidsabsorptie

Houtvezelisolatie kan ook helpen het geluidsniveau in je huis te verminderen door geluidsgolven te absorberen en te voorkomen dat ze door muren en vloeren dringen. Dit kan vooral handig zijn als je in een lawaaierige buurt woont, aan een drukke weg of in een meergezinswoning.

Geluidsoverlast verminderen

Door de geluidsoverlast in je huis te verminderen, kunt je jouw slaapkwaliteit verbeteren, je stressniveaus verminderen en je algehele welzijn verbeteren. Houtvezelisolatie is een effectieve oplossing om geluidsoverlast te verminderen zonder afhankelijk te zijn van synthetische of chemisch beladen geluidsisolatiematerialen.

Makkelijk te verwerken en te klemmen tussen balken

Houtvezelisolatie is eenvoudig te zagen met een isolatiezaag. Doordat houtvezelisolatie wat steviger is dan glaswol kun je het eenvoudig klemmen tussen dak- en vloerbalken.

Houtvezelisolatie plaatsen tussen vloerbalken met mondkap en stofbril op

Houtvezelisolatie en isolatiezaag

Er worden verschillende merken houtvezelisolatie op de Nederlandse markt verkocht

Gutex: alle verschillende soorten isolatieproducten van Gutex hebben een Natureplus-certificaat.
Hunton: de meest betaalbare van de 3, maar wel met een iets lagere Rd-waarde bij dezelfde isolatiedikte
Pavatex: via veel verkoopkanalen beschikbaar
Steico; onder andere via Houtgroep van Drimmelen

Soorten houtvezelisolatie

Er zijn 3 soorten houtvezelisolatie te onderscheiden: stevige houtvezelplaat, flexibele houtvezelmat en houtvezel inblaasisolatie.

Stevige houtvezelplaat
Flexibele houtvezelmat soms ook houtwolisolatie genoemd
Houtvezel inblaasisolatie

Houtvezelplaat

Is vaak voorzien van tand en groef en daardoor makkelijk te bevestigen . De dunnere varianten van 20-40mm zijn met name geschikt als afwerking om er direct op te pleisteren of als flankenisolatie bij binnenmuur grenzend aan de gevel. De dikkere varianten kun je stapelen en direct tegen de muur bevestigen met hechtleem en bepleisteren aan de zichtzijde. Er is hierbij geen extra constructie nodig behalve de achtermuur.

Flexibele houtvezelmat oftewel houtwolisolatie

Is met name geschikt als dakisolatie, vloerisolatie en muurisolatie. Het is makkelijk op maat te zagen en flexibel genoeg om te klemmen tussen kepers, regels en vloerbalken. Het is wel steviger dan andere isolatiematten zoals van vlas en hennep, waardoor ze makkelijker geklemd op hun plaats blijven.

Houtvezel inblaasisolatie

Houtvezel inblaasisolatie wordt machinaal ingeblazen in houten constructies (daken, vloeren en muren). Er worden dan gaten, van rond de 8,5 cm, geboord in je bestaande afwerking zoals vloer of plafond. Ook kan er stevige folie worden geplaatst tussen vloerbalken met rachelwerk (lees: houten latten als versteviging) zodat hier de inblaasisolatie tussen de vloer en het folie geblazen kan worden. De ecologische varianten worden nog niet in spouwmuren geblazen vanwege kans op vochtigheid.

Inblaasisolatie voor een beperkt budget

Heb je een beperkt budget en heb je in je huis holle constructies zoals bijvoorbeeld een verlaagd plafond of voorzetwand? Dan is houtvezel inblaasisolatie een interessante optie voor jou. Dit type isolatiemateriaal kun je vrij eenvoudig in laten blazen in bestaande holle constructies of nieuwgemaakte voorzetwanden, vloeren en plafonds.

Met houtvezel inblaasisolatie zit je aan 14 cm dikte voor een Rd-waarde van 3,5.

Met deze dikte kan een tweemans-team met een ervaren inblazer en collega die die aanvoer regelt samen gemiddeld rond de 150 m2 per dag inblazen.

Qua materiaalkosten zit je met een isolatiedikte van 14 cm aan ± €8,- per m2 voor houtvezel inblaasisolatie. Dat is vergelijkbaar met glaswol isolatie. Met arbeidskosten erbij kost inblaasisolatie totaal zo rond de €15 per m2 bij een isolatiedikte van 14 cm. Als er een nieuwe holle constructie gemaakt moet worden met gewapend folie of een afdekplaat houdt dan rekening met extra kosten hiervoor.

Is houtvezelisolatie brandbaar?

Aan houtvezelisolatie worden brandvertragende middelen toegevoegd die ook schimmel tegengaan. Daarnaast heeft hout de natuurlijke eigenschap om te verkoolen bij brand waardoor er een 'beschermlaagje' ontstaat waar brand moeilijk doorheen komt. Dit verkoolings-principe is mooi zichtbaar in onderstaand filmpje. Daarnaast komen er bij brand geen schadelijke rookgassen vrij.

Samenstelling van houtvezelisolatie

Via de EPD's (Environmental Product Declaration; over de milieu-impact van het materiaal) van een aantal houtvezelisolatie producenten is te achterhalen wat de samenstelling is van de flexibele isolatiematten.

Zo bestaat de Gutex Thermoflex uit:

ca. 89% houtvezel, waarvan ca. 6,5% water

ca. 5% textielvezels

ca. 6% ammoniumzout

Steico Flex:

ca. 90% houtvezel, waarvan ca. 4% water

ca. 3% tweecomponentenvezel (BiKo)

ca. 7% ammoniumzout

Hunton houtvezel:

ca. 89,2% houtvezel, waarvan 8% water

ca. 2,7% Polyolefine vezel

ca. 8,1% ammoniumfosfaat